MANASTIR LEPAVINA - SRPSKA PRAVOSLAVNA CRKVA

  NJ.P. Episkop Konstantin

«Integracija može očuvati identitet.»
Intervju sa Episkopom srednjoevropskim G. Konstantinom

Na početku Velikog Posta, a uoči planiranog otvaranja dvojezičnog internet portala Informativne službe Eparhije srednjoevropske, Njegovo Preosveštenstvo Episkop srednjoevropski G. Konstantin dao je ekskluzivni intervju našoj Informativnoj službi. U ovom intervjuu Preosvećeni Vladika govori o svojim susretima sa Njegovom Svetošću Patrijarhom Irinejem, međucrkvenim odnosima u Eparhiji srednjoevropskoj, pitanjima integracije stranaca u zemljama srednje evrope, te o odnosu integracije i konfesionalog i kulturnog identiteta.


Vaše Preosveštenstvo, Izborni sabor u čijem ste radu i Vi učestvovali izabrao je 22. januara ove godine 45. poglavara SPC. Koji su Vaši utisci o ličnosti i dosadašnjem radu novog Patrijarha?

Episkop Konstantin: Moj prvi susret sa Njegovom Svetošću Patrijarhom srpskim Gospodinom Irinejem bio je 1966. godine, kada sam kao učenik bogoslovije na maturantskoj ekskurziji bio u Bogosloviji Svetoga Ćirila i Metodija u Prizrenu. Njegova Svetost je pre izbora za Arhijereja bio profesor, a kasnije rektor Bogoslovije. Sa toga položaja je izabran za vikarnog episkopa moravičkog 1974. godine, a godinu dana kasnije za episkopa niške eparhije, na kojoj ga je dužnosti zatekao i izbor za Patrijarha Srpskog. Njegova Svetost je više puta boravio u eparhijama koje se nalaze u dijaspori. Jedan vremenski period je i upravljao u svojstvu administratora eparhija u Americi, dajući veliki doprinos prevazilaženju raskola. Radujemo se da možemo da naglasimo da je malo (prvo) osvećenja hrama u Hanoveru, u ime Njegove Svetosti blaženopočivšeg Patrijarha srpskog Pavla izvršio 1995. godine Njegova Svetost Patrijarh Irinej i da je uzeo ličnog učešća na velikom osvećenju hrama Svetoga Jovana Vladimira u Minhenu 1997. godine.  

Njegova Svetost Patrijarh Irinej je nakon svog izbora dao veći broj izjava koje su veoma pozitivno odjeknule u svetu. Pre svega mislimo na njegov afirmativni odnos prema poseti Pape Srbiji 2013 godine. Koji je Vaš stav u vezi sa ovom posetom i koje bi, po Vašem mišljenju, mogle da budu njegove posledice za međucrkveni dijalog?

Episkop Konstantin: Otvorenost Njegove Svetosti za razgovore sa predstavnicima Rimokatoličke crkve, kao i drugih hrišćanskih konfesija, nikada nije bila sporna. U tome kontekstu trebalo bi razumeti „njegov afirmativni odnos prema poseti Pape Srbiji 2013 godine“, tim pre jer se radi o jubileju kada Crkva nije bila podeljena. 

Kada već govorimo o međucrkvenim odnosima bilo bi interesantno opisati međucrkvene odnose na teritoriji same Eparhije srednjoevropske, u Nemačkoj, Austriji, Lihtenštajnu i Švajcarskoj. Koja su Vaša iskustva na ovom planu?

Episkop Konstantin: Kao Arhijerej više puta sam rekao da je razumevanje hrišćanskih crkava u Nemačkoj, Austriji i Švajcarskoj, bila dragocena pomoć za organizovanje misije Srpske pravoslavne crkve. Neposredno posle drugog svetskog rata, veliki broj naših sunarodnika, uglavnom političkih emigranata, sticajem okolnosti bio je prinuđen da boravi na prostorima pomenutih država. U vreme kada je talas ekonomskih emigranata, takozvanih "gostujućih“ radnika, došao u ove zemlje, razumevanje hrišćanskih crkava, ustupanjem njihovih hramova i prostorija, pa čak i preuzimanje materijalnih obaveza za sveštenike, bilo je dragoceno za organizovani rad naše Crkve u dijaspori.

Odnos hrišćana prema muslimanima je već nekoliko godina jedna od gorućih tema kada se govori o interreligioznim odnosima. Svjatjejši Patrijarh Irinej je pre izvesnog vremena jednoznačno nazvao muslimane našim bližnjima i našom braćom. Kakav je Vaš stav po ovom pitanju na osnovu iskustava sa muslimanima u bivšoj Jugoslaviji i u Nemačkoj?

Episkop Konstantin: Kao učenik Osmoljetke u Bijeljini, u vremenu od 1958. do 1962. godine, među školskim  drugovima u odeljenju bilo je i pripadnika muslimanske veroispovesti. Između nas nije postojala netrpeljivost po osnovu nacionalne ili konfesionalne pripadnosti. Uveren sam da je svima nama u to vreme bilo nezamislivo da će doći do nesreća za sve narode na prostorima bivše Jugoslavije devedesetih godina prošloga veka. To mi je bilo nezamislivo i kao službenkiku Eparhije u Tuzli od 1970. do 1977. godine. Hteo bih da istaknem da se u to vreme pričalo dosta o dobrosusedskim odnosima, naglašavajući da dobri odnosi sa susedima imaju prednost čak i odnosu na rodbinske odnose.

Jedno od politički najinteresantnijih pitanja u zemljama srednje Evrope na čijoj se teritoriji prostire područna Vam Eparhija je pitanje integracije «migranata», kako se sada u političkom diskursu označavaju građani stranog porekla. Kakvi su Vaši utisci u vezi sa integrisanošću Srba u srednjoj Evropi? Da li i Crkva igra određenu ulogu u procesu integracije?

Episkop Konstantin: U razgovoru sa našim ljudima stekao sam utisak da ogromna većina među njima ne pravi razliku između integracije i asimilacije. Jednom rečju, za većinu njih integracija je u službi asimilacije. Moje mišljenje je drugačije i smatram da se integracijom može odložiti asimilacija, a ne ubrzati. Kada je u pitanju integracija, potrebno je znati njene granice. Integracija ne sme da bude na štetu identiteta, kako pojedinca tako i naroda u celini. Naš identitet je pravoslavna vera i pripadnost srpskom narodu. Sve dotle dok to nije ugroženo, možemo raditi na integraciji i uključenju kako u ekonomske, prosvetne, pa čak i u multikultularne projekte. Da se integracojom može očuvati identitet, govori nam primer jevrejskog naroda. S tim u vezi smatram da ljudi Crkve ne treba da se plaše integracije.

Integracija Srba uz poštovanje njihove Vere i kulture ima posebno dugu tradiciju u Austriji: Ove godine naša Crkvena opština u Beču slavi 150 godina svoga postojanja. Možete li da nam kažete na koji način će se ovaj značajni jubilej obeležiti?

Episkop Konstantin: Kada je u pitanju obeležavanje 150 godišnjice od osnivanja Srpske pravoslavne crkvene opštine Svetoga Save u Beču, smatram da bi bilo potrebno da se naglasi prisustvo srpskog naroda u prestonom gradu Beču i njegov doprinos mnogo duže od ovog jubileja. Srbi su bili u Beču i pre Velike seobe. Karlovački mitropoliti i patrijarsi imali su duhovnu jurisdikciju nad svima pravoslavnima u Beču. Hramovi svetoga Georgija i Svete Trojice u Beču, koji sada pripadaju grčkoj zajednici, građeni su za sve pravoslavne u ovome gradu. Imajući u vidu brojnost srpskog naroda u Beču (prema zvaničnoj statistici Austrije 2001. godine, u Beču je živelo 74.198 pripadnika Srpske pravoslavne crkve, a srpskim jezikom govorilo čak 97.824 stanovnika Beča, tako da je srpski jezik drugi govorni jezik u Beču), pokrenuta je inicijativa za otvaranje srpske gimnazije u Beču, po primeru kako su neke druge nacionalne skupine to ostvarile. Naša razmišljanja su da Srpski narod u Beču treba da ima jednu elitnu gimnaziju, po primeru kao što to ima Rimokatolička crkva, koja će biti otvorena i za one koji ne pripadaju srpskom narodu. Smatramo da bi uslov za upis u Srpsku gimnaziju trebalo da bude potpuno vladanje jezika sredine, s tim da oni koju budu pohađali ovu elitnu školu, pre sticanja diplome, budu u obavezi da nauče srpski jezik sa pismom ćiriličnim.

Na koji način se u Eparhiji srednjoevropskoj održava odnos sa Maticom?

Episkop Konstantin: Eparhija srednjoevropska organizovana je kao i eparhije u otaxbini. Među sveštenstvom i vernima preovladava mišljenje da smo mi deo otaxbine i da je Srbija naša matica. Među mladima je sve pristunija svest o pripadnosti srpskom narodu, a jugoslovenstvo je za njih prošlost, čime su bili opterećeni njihovi očevi. Oni govore srpski, a njihovi očevi vrlo često se izjašnjavaju da govore „jugoslovenski“ i „naš jezik“. Među pojedincima koji razmišljaju načinom kako se razmišljalo u vreme pre pada Berlinskog zida i raspada bivše Jugoslavije i Sovjetskog saveza, može se ponekad čuti teorija o „Srpskoj crkvi u Švacarskoj“, o „Srpskoj crkvi u Berlinu“ i slično, kako bi se istakla neka posebnost ovih delova. Tu je i pozivanje na zakone zemlje boravka, i neosnovana tvrdnja da i naša Crkva treba da se potpuno asimilira sa sredinom gde borave njeni članovi, što od nas niko ne traži.

Koji su potencijali naše zajednice u zemljama srednje Evrope i koju ulogu igra SPC u njenom razvoju?

Episkop Konstantin: Naša zajednica je nedovoljno organizovana. Generacije koje su dozvolile sebi u prošlosti da budu u zabludi, žele pod stare dane da nam pokažu neku svetliju budućnost. Smatramo da bi bilo potrebno ukazati veće poverenje mladima, i privoleti ih da se uključe u sve strukture sredine boravka. Kao Crkva suočeni smo sa problemom kako da mlade motivišemo, i da ih uverimo da budućnost našeg naroda i naše Crkve zavisi od nas samih, a ne od nekih drugih, koji imaju i svojih problema. Ako kao narod budemo insistrili na očuvanju svoga identiteta, ali ne getoizacijom, nego integracojom u sredini boravka, uveren sam da ćemo biti mnogo više poštovani i cenjeni, nego ako u svemu budemo iskazivali svoju servilnost prema drugima, prepuštajući svoju budućnost njima da o nama odlučuju.

Eparhija srednjoevropska je, koliko nam je poznato, jedina Eparhija SPC koja ima jednu sistematski aktivnu dvojezičnu informativnu službu. Ovaj intervju vodimo upravo uoči planiranog otvaranja novog internet portala ove Službe. Koja su vaša očekivanja i nade u vezi sa informativnim radom SPC?

Episkop Konstantin: Informativna služba Eparhije je veoma važna da bi se razbile predrasude, ne samo o nama kao narodu, nego i kao pripadnicima Pravoslavne crkve. Posledice sankcija nametnute srpskom narodu od strane moćnika ovoga sveta, siromaštvo, nedovoljna prosvećenost, opterećenje zabludama prošlosti, kao i samodovoljnost, među mnogima stvaraju apatiju i nezainteresovanost, što nije dobar znak za budućnost jednog naroda. Srpski narod je u prošlosti imao mnogo primera kako treba postupati u datim okolnostima. Očuvao se pet vekova u ropstvu pod Turcima, a sačuvao je svoj identitet ne samo u moćnoj, nego i u besprekorno organizovanoj Austrougarskoj monarhiji, koja se po mnogo čemu može smatrati pretečom Evropske unije. U tome kontekstu očekujem da će Informativna služba biti od velike koristi i pomoći, posebno mladim naraštajima, na sticanju međusobnog poverenja i iznalaženja najboljeg rešenja kako bismo kao narod opstali i svoj identitet, kao pravoslavni Srbi očuvali.

Intervju sa Njegovim Preosveštenstvom Episkopom srednjoevropskim gospodinom Konstantinom vodio je odgovorni urednik Informativne službe, Tihomir Popović, potpredsednik Eparhijskog saveta i Eparhijskog upravnog odbora Eparhije srednjoevropske.

Četrdeset novih parohija za 18 godina: Kratka biografija Episkopa Konstantina

Episkop srednjoevropski Konstantin (u svetu Krsta Đokić) rodio se u Gornjem Crnjelovu u Semberiji 26. septembra 1946. godine. Srpsku pravoslavnu Bogosloviju Sv. Arsenija Sremca u Sremskim Karlovcima završio je u prvoj posleratnoj generaciji 1967. godine. Zamonašio se 28. marta 1970. godine, a Bogoslovski fakultet završio je 1974. godine u Beogradu. Radio je kao službenik i sekretar Eparhije zvorničko-tuzlanske od 1. marta 1970 do 30. avgusta 1979, a jednu godinu proveo je u Americi na učenju jezika i daljem naučnom usavršavanju. Od 1978. do 1982. bio je predavač u Bogosloviji Sv. Tri Jerarha u manastiru Krka. Od 1982. do izbora za episkopa srednjoevropskog 1991. godine bio je profesor i glavni vaspitač u bogosloviji Sv. Arsenija Sremca u Sremskim Karlovcima.

Posvećujući posebnu pažnju unutrašnjoj misiji odnosno boljem organizovanju crkvenog života, Episkop preko eparhijskih organa osniva veliki broj novih Crkvenih opština i parohija, postavlja nove mlade sveštenike kako bi svaki verujući čovek u svojoj blizini imao mogućnost da posećuje redovno sveta bogosluženja. Tako je u poslednjih osamnaest godina osnovano oko 40 novih crkvenih opština u gradovima Nemačke, Austrije, Švajcarske i Lihtenštajna, a mnogi stariji crkveni centri dobili su nove parohije tako da sada u mnogim velikim gradovima na teritoriji Eparhije srednjoevropske delaju dva ili više sveštenika.

Graditeljstvo i obezbeđivanje trajnih rešenja bogoslužbenog prostora dobija veliki zamah u poslednjih 18 godina. Upornošću i stalnim ukazivanjem na neophodnost kupovine crkvenih centara Njegovo Preosvešenstvo Episkop G. Konstantin probudio je kod blagočestivog naroda želju da se i na ovim prostorima pokaže kao narod Svetoga Save koji za sobom uvek ostavlja bogomolje kao tragove svoga postojanja. U toku rata u našoj Otaxbini veliku brigu oko skupljanja i slanja pomoći preuzela je i Eparhija srednjoevropska. Jedna od najvećih akcija koja se još uvek sprovodi jeste briga o deci ratnoj siročadi. U svrhu organizovanijeg rada na ovom polju osnovana je i eparhijska čovekoljubna Komisija «Dijakonija» koja je pomogla da se posledice razaranja i stradanja u Otaxbini lakše podnesu. Narodne kuhinje u Kragujevcu, Kuršumliji, Beogradu, kao i velika pomoć izbeglicama bile su samo jedan deo aktivnosti koja je ova komisija, zajedno sa nemačkim i drugim partnerima, ostvarila u to doba.

Brinući se o svemu ovome Episkop nije zapostavljao ni brigu o svešteničkom podmlatku. Tako je na novoosnovani Pravoslavni bogoslovski fakultet u Minhenu poslao veliki broj kandidata, a mnogi studiraju i na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu i u Foči. Istovremeno veliki trud i brigu posvetio je nastavi pravoslavne veronauke, koja se u pojedinim delovima Eparhije – u Austriji i nekim nemačkim saveznim državama – predaje i u državnim školama.

Neposredno posle svoga dolaska u Eparhiju episkop G. Konstantin obnavlja izlaženje eparhijskog lista «Crkva» koji izlazi četiri puta godišnje u tiražu od 12.000 primeraka, a koji služi za misijske potrebe Eparhije. I izdavačka delatnost Eparhije cveta u poslednjih 18 godina. Za vreme Episkopa Konstantina osnovan je Fond za misiju Eparhije srednjoevropske, iz koga se materijalno pomažu novoosnovane crkvene opštine, gradnja novih hramova i izdavačka delatnost.

Takođe je ustanovljen i «Fond omladine» iz koga se materijalno pomažu aktivnosti mladih na eparhijskom nivou i obezbeđuju stipendije za studente i bogoslove.

Eparhija osim toga ima i veoma aktivnu Komisiju „Crkva i društvo“ koja pomaže rad Crkve u komunikaciji sa inoslavnima, kao i sa državnim i svetovnim institucijama i ostvaruje jedinstven međucrkveni i društveni dijalog.

Konačno, za vreme preosvećenog Vladike Konstantina osnovana je i eparhijska Informativna služba koja redovno informiše srpsku javnost o događanjima unutar Eparhije, a medijima i zainteresovanim čitaocima na nemačkom govornom području šalje vesti vezane ne samo za Eparhiju već i za celu Srpsku pravoslavnu crkvu. Tako mediji nemačkog govornog područja imaju priliku da se o životu Srpske pravoslavne crkve informišu sa samog izvora.


Informativna služba
Srpske pravoslavne eparhije srenjoevropske
Serbische Orthodoxe Diözese für Mitteleuropa
Obere Dorfstraße 12
D-31137 Hildesheim-Himmelsthür
SOKAKTUELL@aol.com

www.eparhija-srednjoevropska.org
www.sokaktuell.diozese.eu